Analysis of conceptual metaphors in the field of shame based on the works of Rumi's poems

Author

.

Abstract

This study analyzes the metaphors which have been used in connection with the feeling of shame in Rumi's Masnavi and divan. The research theoretical base is conceptual metaphors which have preferred metaphor from a rhetorical function to an approach for cognition. This research, which has been done by descriptive-analytical method, tries to discover and explain the connection between metaphor and Rumi's mystical bio-world. The result of this research shows that the abstract concept of shame in Rumi's poems is manifested in the objective and tangible domains of "natural objects and phenomena", "human", "food", "plant" and "animal" so that the process of transferring metaphorical concepts from the source domain to the target one can be understood in the form of statements such as "shame is an object", "shame is a human", "shame is food", "shame is a plant", "shame is an animal". The most frequency of the metaphor of shame is related to the object field which indicates the importance of natural objects and phenomena in Rumi's mental system compared to other fields. Furthermore, the metaphorical patterns of shame in Rumi's poems have been made tangible and perceptible by the five senses of appearance. Thus, feeling in Rumi's mental system is something "tangible", "visible", "gustative" and "audible". The most frequency of sensory experience is related to the sense of touch, which indicates the special role of the tactility experience in objectifying the concept of shame in Rumi's intellectual system, compared to other sensory experiences. As a result, it can be acknowledged that the study of metaphor in a cognitive approach has made understandable the abstract concept of shame in Rumi's mystical view as an objective, tangible thing and in the form of biological experiences. As a suitable model, this approach has reinforced the theory of being descriptive of mystical perceptions.  

Keywords

  1. اسپرهم، داود و تصدیقی، سمیه (1397)، «استعارۀ شناختی عشق در مثنوی مولانا»، متن‌پژوهی، دورۀ ۲۲، شمارۀ 76، 87ـ114.
  2. استوار نامقی، سید محمد و قربان سباغ، محمدرضا (1394)، «استعاره‌های سماع در انس ‌التائبین احمد جام»، مطالعات عرفانی، شمارۀ 22، 5ـ38.
  3. افراشی، آزیتا، ومقیمی‌زاده، محمدمهدی (1393)، «استعاره‌های مفهومی در حوزۀ شرم با استناد به شواهدی از شعر کلاسیک فارسی»، زبان‌شناخت، سال پنجم، شمارۀ 2، 1ـ20.
  4. اعتماد، جلیل و دیگران (1394)، «پیش‌بینی شادکامی بر مبنای شرم و گناه: بررسی نقش تعدیل‌گری شخصیت»، مطالعات روان‌شناختی، دورۀ 11، شمارۀ 2، 67ـ85.
  5. بخشی، اختیار (1399)، «اهمیت آینه‌سان‌ بودن صوفیان واصل در توصیف ماهیت معرفت صوفیانه با تکیه بر آثار مولانا»، مطالعات عرفانی، شمارۀ 31، 28ـ66.
  6. بهنام، مینا (1389)، «استعارۀ مفهومی نور در دیوان شمس»، نقد ادبی، سال سوم، شمارۀ 10، 91ـ114.
  7. تهانوى، محمد‌على ( 1996م)، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، تصحیح علی دحروج، چ۱، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
  8. توفیقی، حسن و دیگران (1399)، «تحلیلِ نگاشت مفهومیِ بهار و خوشه‌های استعاری آن در غزلیات شمس»، شعرپژوهی، سال دوازدهم، شمارۀ 2، 26-52.
  9. تیلیش، پل (1375)، «نمادهای دینی»، ترجمۀ امیرعباس علی زمانی، معرفت، سال پنجم، شمارۀ 3، 39ـ47.
  10. جرجانى، سید شریف (1370)، التعریفات، چ۴، تهران: ناصرخسرو.
  11. جوکار، بهرام و جمالی، فاطمه (1394)، «بررسی رابطۀ معنویت و احساس شرم و گناه»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال پنجم، شمارۀ ۱، 3ـ21.
  12. خیام، عمر بن ابراهیم (1312)، نوروزنامه، تصحیح مجتبی مینوی، چ۱، تهران: کاوه.
  13. دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، ج9، چ۲، تهران: دانشگاه تهران و روزنه.
  14. راسخ مهند، محمد (1393)، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم، چ۴، تهران: سمت.
  15. زرقانی، سید مهدی و دیگران (1393)، «تطور استعارۀ عشق از سنایی تا مولانا»، ادبیات عرفانی، سال ششم، شمارۀ 11، 43ـ79.
  16. سجادی، سید جعفر (1386)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چ8، تهران: طهوری.
  17. سلطانی، منظر و پورعظیمی، سعید (1393)، «بیان‌ناپذیری تجربۀ عرفانی با نظر به آرای مولانا در باب صورت و معنا»، ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال دهم، شمارۀ 34، 131ـ159.
  18. شعبانلو، علیرضا (1388)، «منشأ قرآنی استعاره‌های مفهومی مرگ در مثنوی مولوی»، مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، سال سوم، شمارۀ ۲، 39ـ62.
  19. شفیعی‌‌کدکنی، محمدرضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: سخن.
  20. شمیسا، سیروس (1393)، بیان، چ۳، تهران: میترا.
  21. صفوی، کورش (1383)، درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سورۀ‌ مهر.
  22. عباسی، زهرا و خسروی، امین (1396)، «بررسی مفهوم تکاملی مرگ در اشعار مولانا بر اساس نظریۀ استعارۀ ‌شناختی مدل فرهنگی استعارۀ زنجیرۀ بزرگ»، ادبیات عرفانی، دورۀ نهم، شمارۀ 17، 7ـ29.
  23. علامی، ذوالفقار و کریمی، طاهره (1395)، «تحلیل شناختی استعارۀ مفهومی جمال در مثنوی و دیوان شمس»، زبان و ادبیات فارسی (خوارزمی)، سال بیست‌وچهارم، شمارۀ 25، 137ـ159.
  24. فعالی، محمدتقی (1384)، تجربۀ دینی و مکاشفۀ عرفانی، چ۲، تهران: سازمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  25. فولادی، علیرضا (1389)، زبان عرفان، تهران: سخن و فراگفت.
  26. کریمی، طاهره و علامی، ذوالفقار (1392)، «استعاره‌های مفهومی در دیوان شمس بر مبنای کنش حسی خوردن»، نقد ادبی، سال ششم، شمارۀ 24، 143ـ168.
  27. گلفام، ارسلان و یوسفی‌راد، فاطمه (1381)، «زبان‌‌شناسی شناختی و استعاره»، تازه‌های علوم‌‌شناختی، سال چهارم، شمارۀ 3، 1ـ15.
  28. گوهرین، سید صادق (1368)، شرح اصطلاحات تصوف، چ۱، تهران: زوار.
  29. مباشری، محبوبه و ولی‌زاده پاشا، لیلا (1398)، «بررسی تطبیقی استعارۀ مفهومی عشق جنگ است»، پژوهش‌های ادبی- قرآنی، دورۀ 7، شمارۀ 1، 179ـ221.
  30. محمدیان، عباس و فرحانی‌زاده، مجید (1397)، «استعارۀ مفهومی شادی در دیوان شمس»، مطالعات زبانی و بلاغی، دورۀ نهم، شمارۀ 18، 319ـ350.
  31. مولوی، جلال‌الدین محمد بلخى (1373)، مثنوى معنوى‏، تصحیح توفیق سبحانى‏، تهران‏: وزارت ارشاد اسلامى.
  32. ـــــــ (1384)، دیوان کبیر شمس‏، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چ۱‏: تهران‏: امیرکبیر‏.
  33. هاشمی، زهره (1392)، «زنجیره‌های استعاری محبت در تصوف»، نقد ادبی، شمارۀ 22، 29ـ48.
  34. هوشنگی، حسین و سیفی پرگو، محمود (1388)، «استعاره‌های مفهومی در قرآن از منظر زبان‌شناسی شناختی»، پژوهشنامۀ علوم و معارف قرآن کریم، سال اول، شمارۀ ۳، 9ـ34.
  • Receive Date: 29 January 2023
  • Revise Date: 19 June 2023
  • Accept Date: 29 January 2023
  • Publish Date: 21 January 2022