mysticism and pseudo-mysticism in new Iranian poetry

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages University of Mazandaran, babolsar

2 Ph.D. student of Persian Language and Literature, Mazandaran University

3 Persian Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Mazandaran University, Babolsar

Abstract

Mystical literature is considered one of the rich and attractive and at the same time, challenging literary genres, and poets such as Sanā'ī, Aṭṭār and Mevlana are considered to be its leaders. One of the questions that comes to mind after a century since the birth of new poetry, is that what fate has this huge capital had in new poetry. In order to answer this question, it is necessary to examine what evidences there are of mystical themes or something similar in the new poetry; and Poets who, on the one hand, have the heritage of several centuries of mystical literature, and on the other hand, have lived in the contemporary century and in the atmosphere of modernity, how have they faced mysticism?. By examining the line of mysticism in the works of some famous modernist poets who belong to various schools of thought, it is clear that they not only with an indirect and passive approach, have used the mystical treasure of the past to create themes and create beauty, but also with a direct and creative approach, they have not neglected the creation of mystical themes with modern language coordinates. The creation of pseudo-mystical expressions, the epistemological approach in religious and Quranic themes, the description of true love and the mystical thought of death that culminates in the consecration of martyrs, together with the expression of themes that are similar to experience, revelation, anecdote, ascension, and prayers, in a mystical form, are some of examples of innovations of modern poets. Sometimes these poets, with an approach similar to the mystics of the past, have entered into some controversial actions, such as criticizing philosophers and expressing sarcastic expressions.

منابع
آتشی، منوچهر. (1386). مجموعه اشعار دوجلدی. چ۱. تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
ابتهاج، هوشنگ. (1377). تاسیان. تهران: نشر کارنامه.
احمدی، محمد رضا. (1397). رویکردهای صوفیانه در شعر عربی و فارسی معاصر از نیمۀ دوم سدۀ بیستم تا پایان آن (نمونۀ موردی: ایران، مصر و سوریه). (پایان نامۀ دکتری)، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
اخوان ثالث، مهدی. (1354). آخر شاهنامه. تهران: انتشارات مروارید.
اخوان ثالث، مهدی. (1383). سه کتاب، در حیاط کوچک پاییز در زندان، زندگی می‌گوید: اما باز باید زیست، دوزخ اما سرد. تهران: نشر زمستان.
اخوان ثالث، مهدی. (1384). زمستان. تهران: نشر زمستان.
اخوان ثالث، مهدی. (1391). از این اوستا. تهران: نشر زمستان.
امین پور، قیصر. (1388)، مجموعه کامل اشعار-از شعرهای 1385-1359. تهران: انتشارات مروارید.
ایرانی، هوشنگ. (1379). از بنفش تند تا... به تو می‌اندیشم، مجموعه اشعار و اندیشه‌های هوشنگ ایرانی. با مقدمۀ منوچهر آتشی. نشر نخستین.
باقری، ژاله. (1400). بررسی مضامین عرفان در اشعار استاد شهریار، عماد خراسانی، احمد عزیزی، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد)، مرکز پیام نور بستان‌آباد، دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی.
جوادزادگان، نادر. (1399). زمینه‌های عرفان در شعر معاصر (با تأکید بر اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج). فصلنامۀ بهارستان سخن، 17(50)، 113-132.
حسین‌آبادی، مریم. (1398). جریان شناسی شعر عرفانی معاصر از مشروطه تا انقلاب اسلامی. پایان‌نامۀ دکتری، پردیس علوم انسانی و اجتماعی- گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد.
خدیور،‌ هادی و حدیدی، سمیرا. (1389). عرفان سهراب سپهری. فصلنامۀ مطالعات نقد ادبی (پژوهش ادبی)، شمارۀ 19، 51-82.
رحمانی، نصرت. (1385). مجموعه اشعار. چ۱. تهران: انتشارات نگاه.
رؤیایی، یدالله. (1387). مجموعه اشعار. چ۱. تهران: انتشارات نگاه.
زرین کوب، عبدالحسین. (2536). ارزش میراث صوفیه. تهران: انتشارات امیرکبیر.
زهری، محمد. (1381). برای هر ستاره، مجموعه اشعار محمد زهری (1373-1305). تهران: انتشارات توس.
سپهری، سهراب. (1389). مجموعه شعر هشت کتاب. تهران: انتشارات گفتمان اندیشۀ معاصر.
سراج طوسی، ابو نصر. (1388). اللمع فی التصوف. تصحیح و تحشیۀ رینولد آلن نیکلسون. ترجمۀ مهدی محبتی. تهران: انتشارات اساطیر.
شاملو، احمد. (1384). مجموعه آثار-دفتر یکم: شعرها 1378-1323. تهران: مؤسسۀ انتشارات نگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1379). آیینه‌ای برای صداها. تهران: انتشارات سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1385). هزارۀ دوم آهوی کوهی. تهران: انتشارات سخن.
شمیسا، سیروس. (1389)، انواع ادبی. تهران: نشر میترا.
شمیسا، سیروس. (1397). نگاهی به فروغ فرخزاد. تهران: انتشارات مروارید.
فتوحی، محمود. (1391). سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: انتشارات سخن.
فرخزاد، فروغ. (1381). دیوان اشعار فروغ فرخزاد. تهران: نشر دنیای تمدن سبز.
فولادی، علیرضا. (1387). زبان عرفان. تهران: نشر فراگفت.
کسرایی، سیاوش. (1387). مجموعه اشعار. چ۱. تهران: انتشارات نگاه.
مجاهد، احمد. (1376). مجموعه آثار فارسی احمد غزالی. چ۳. انتشارات دانشگاه تهران.
محمدزاده، حسنا و روحانی، رضا. (1403). مضامین عرفانی در غزل‌های حسین منزوی. دوفصلنامۀ علمی‌تخصصی عرفان‌پژوهی در ادبیات، 3(5)، 223-256.
مرادی، عبدالله، نیکخواه، مظاهر و خسروی، حسین (1396). درون‌مایه‌های عرفانی در اشعار هوشنگ ابتهاج. فصلنامۀ عرفان اسلامی، 14(54)، 275-292.
مفتون امینی، یدالله. (1378). سپیدخوانی روز (مجموعه شعر). تهران: نشر ثالث.
مفتون امینی، یدالله. (1383). عصرانه در باغ رصدخانه. تهران: انتشارات نگاه.
مفتون امینی، یدالله. (1386). شب 1002. تهران: انتشارات نگاه.
منزوی، حسین. (1388). مجموعه اشعار. به کوشش حسین فتحی. تهران: مؤسسۀ انتشارات آفرینش، انتشارات نگاه.
موسوی گرمارودی، علی. (1389). پیوند زیتون بر شاخۀ ترنج، برگزیده اشعار نیمایی و آزاد (سپید). چ۲. تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.
نعمتی، سید مجتبی. (1390). عرفان در شعر معاصر با تأکید بر اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی، قیصر امین‌پور، سید حسن حسینی، طاهره صفارزاده، احمد عزیزی. پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم.
نیستانی، منوچهر. (1393). مجموعه اشعار. چ۱. تهران. انتشارات نگاه.
نیما یوشیج. (1371). مجموعه کامل اشعار نیما یوشیج. گردآوری نسخه‌برداری و تدوین سیروس طاهباز. تهران: انتشارات نگاه.
هدایتی، ‌هاجر. (1392). عرفان در شعر معاصر فارسی. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
هدایتی،‌ هاجر. (1394). عرفان در شعر منوچهر آتشی: مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی. دانشگاه محقق اردبیلی، 759-۷۷۱.
یثربی، سید یحیی. (1395). عرفان نظری، تحقیقی در سیر تکاملی و اصول و مسائل تصوف. قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
یثربی، سید یحیی. (1399). عرفان عملی. قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
  • Receive Date: 22 October 2024
  • Revise Date: 26 March 2025
  • Accept Date: 04 January 2025
  • Publish Date: 20 February 2024