The Morphology of the Story of Pir Changy Based on Vladimir Propp's Theory

Document Type : Original Article

Authors

University of Religions and Denominations.Faculty of Religion and Art

Abstract

Abstract
This article examines the narrative structure of the story of *Pīr-e Changī* (the Old Harpist) from Rumi's *Masnavi*, using Vladimir Propp's morphological approach. The aim of this study is to demonstrate how mystical tales, despite their spiritual complexity and profound content, can follow the well-established narrative structures found in folk literature. To this end, the main functions and elements of the narrative in the *Pīr-e Changī* story are identified and aligned with Propp's structural roles. Central characters such as the Old Harpist and Omar in this tale emerge as mystical symbols within the framework of Propp’s roles, each contributing uniquely to the development and reinforcement of the story's spiritual messages. Findings reveal that this tale not only aligns with Propp's proposed structures but also uses them to clarify the allegories and mystical meanings within. This research suggests that structural theories, particularly Propp's model, can be effective tools for analyzing classical texts and for understanding the deeper layers of their spiritual messages. Additionally, recommendations are offered for further research in the narrative analysis of mystical stories based on modern theories to enhance the comprehension of these texts.

منابع
ابوالخیر، ابوسعید. (1402). اسرار التوحید. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: نشر آگه.
احمدی، بابک. (1398). ساختار تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
آسابرگر، آرتور. (1380). روایت در فرهنگ عامه. ترجمۀ محمدرضا لیراوی. تهران: سروش.
استاجی، ابراهیم. (1392). تحلیل ریخت‌شناسی داستان سیاوش براساس نظریۀ ولادیمیر پراپ. متن‌شناسی فارسی، شمارۀ 19، 37-52.
استعلامی، محمد. (1399). مثنوی معنوی. تهران: انتشارات سخن.
اصغرزاده، الهه. (1396). ریخت‌شناسی دو داستان از گرشاسب‌نامه براساس نظریۀ ولادیمیر پراپ. بهارستان سخن، شمارۀ 36، 135-160.
بامشکی، سمیرا. (1393). روایت‌شناسی داستان های مثنوی. تهران: هرمس.
بیات‌فر، فاطمه. (1399). تحلیل نظام گفتمانی داستان پیر چنگی. پژوهش ادبی، شمارۀ 84 ، 7-32.
پورالخاص، شکراله. (1397). بررسی ساختار روایی الگوی لباو و والتسکی در داستان پیر چنگی. ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شمارۀ 54، 115-139.
پراپ، ولادیمیر. (1401). ریخت‌شناسی قصۀ پریان. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات توس.
رضایی، لیلا. (1394). بررسی شیوۀ روایت تمثیلی پیر چنگی در مثنوی از منظر پسامدرنیسم. تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، شمارۀ 23، 61-78.
روحانی، مسعود. 1389. ریخت‌شناسی قصۀ قلعۀ ذات‌الصور در مثنوی طبق نظریۀ ولادیمیر پراپ. زبان و ادب فارسی، شمارۀ 53، 67-84.
زمانی، کریم. (1394). میناگر عشق (شرح موضوعی مثنوی معنوی). تهران: نشر نی.
زمانی، کریم. (1400). شرح جامع مثنوی معنوی، دفتر اول. تهران: انتشارات اطلاعات.
ساکی، محمدرضا. (1390). شکل‌شناسی دو قصه از مثنوی مولوی براساس نظریۀ ولادیمیر پراپ. عرفانیات در ادب فارسی، شمارۀ 8، 11-24.
ستاری، رضا. (1391). تحلیل منظومۀ جهانگیرنامه براساس نظریۀ ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ. ادبیات فارسی، شمارۀ 33، 169-192.
سعیدی، مریم. (1387). تحلیل ساختاری داستان با نگاهی به داستان پیر چنگی در مثنوی مولانا. حافظ، شمارۀ 51، 51-54.
طایفی، شیرزاد. (1400). تحلیل داستان پیر چنگی بر پایۀ الگوی روایی گریماس. پژوهش‌های ادب فارسی، شمارۀ 47، 111-130.
علی‌نژاد، حسن. (1397). خوانش حکایت پیر چنگی از منظر لکان. عرفان اسلامی، شمارۀ 55، 53-69.
فرضی، حمیدرضا. (1392). ریخت‌شناسی هفت خوان رستم از شاهنامۀ فردوسی براساس نظریۀ ولادیمیر پراپ. پژوهشنامۀ ادب حماسی، شمارۀ 16، 63-76.
کریمی، سودابه. (1393). بانگ آب (دریچه‌ای به جهان‌نگری مولانا). تهران: نشر امید صبا.
مبارک، وحید. (1395). نگاهی بینامتنی به عناصر و محتوای داستان مطرب پیر در سه اثر عرفانی براساس دیدگاه معناساختاری گریماس. عرفانیات در ادب فارسی، شمارۀ 28، 104-127.
موسوی، سید کاظم. (1384). سنخیت در داستان پیر چنگی. مطالعات و تحقیقات ادبی، شمارۀ 7، 91-107.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1396). مثنوی معنوی. تصحیح محمدعلی موحد. تهران: هرمس.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1402). فیه مافیه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: انتشارات نگاه.
نقابی، عفت. (1391). تحلیل ساختاری قصۀ شاه سیاهپوشان براساس الگوی پراپ. پژوهش‌های ادب عرفانی، شمارۀ 21، 141-162.
Propp,  V.  (1968). Morphology of the Folktale. Austin University of Texas press.
  • Receive Date: 11 November 2024
  • Revise Date: 04 January 2025
  • Accept Date: 03 February 2025
  • Publish Date: 15 June 2025