بررسی نقادانه شخصیت و ویژگی های عرفانی خالد بن سنان در مکتب ابن عربی

Document Type : Original Article

Authors

1 University of Shahed

2 PhD in Islamic Philosophy and Theology from Shiraz University

Abstract

فصوص الحکم مهم ترین کتاب ابن عربی می باشد که در آن طی بیست و هفت فص به بررسی ابعاد عرفانی شخصیت های والای معنوی که اغلب آنان پیامبران(ع) هستند، پرداخته شده است. نام اکثر این اولیائ الهی در قرآن کریم آورده شده ولی از برخی از آنان مانند خالد بن سنان در قرآن ذکری به میان نیامده است. تنها مستند حدیثی ابن عربی در فص خالدی که حکمت صمدی را به او اختصاص می دهد، حدیثی منقول از امام صادق(ع) می باشد که مشابه آن در روایات اهل سنت یافت نشد. داستان و شرح حالی که ابن عربی و شارحین او در مورد خالد بن سنان بیان می دارند تفاوت هائی با حدیث شیعی در این زمینه دارد و لذا علی رغم تأثیر پذیری ابن عربی و شارحین او از این حدیث، کاملا نیز بدان وفادار نمانده اند. با وجود این، حدیث مورد استناد با برخی از احادیث دیگر شیعه و آیات قرآنی در تعارض و تنافی است. مهم تر اینکه برخی از راویان آن نیز ثقه و قابل اعتماد نیستند. بنابراین استناد قرار دادن این حدیث جهت اثبات فص خالدی از چندین جهت با انتقادات جدی مواجه است.
کلید واژگان: ابن عربی، خالد بن سنان، فصوص، حدیث.

  • Receive Date: 25 June 2024
  • Revise Date: 15 May 2025
  • Accept Date: 26 June 2025
  • Publish Date: 08 September 2025