Mystical Studies

A mystical conceptual model of gratitude in the prayer of Arafah of Imam Hussein (AS) based on grounded theory

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph. D. student in theology and islamic sciences, Islamic Azad University, Hamedan branch, Hamedan, Iran.

2 Faculty Member of Hamedan Azad University

3 Associate Professor, Department of Islamic Studies, University of Tehran

Abstract

The Arafat Prayer, as one of the mystical treasures and popular prayers, is the prayer of Hazrat Sayyid al-Shuhada (AS) in the desert of Arafat. Gratitude, as one of the most important factors of spiritual growth, revives the spirit of gratitude for every blessing. This research aims to present a behavioral model of the mystical and romantic discourse of Imam Hussein's (AS) Arafat Prayer in the form of gratitude using the method of grounded theory and qualitative analysis and collecting information from reliable historical sources, especially the interpretation of the prayer by Allama Ja'fari (RA). The findings showed that in the Arafat Prayer, the concept of "mystical gratitude", meaning conscious gratitude, is repeated in 35 passages of the prayer. (18 explicit times, 17 implicit times). This repetition expresses the axis of mystical gratitude in this prayer and its importance for approaching God. The results indicate that gratitude in this prayer is not only an individual and devotional act, but also considered as a comprehensive strategy for achieving human perfection and approaching God. This model includes important components such as repentance, contentment, faith, certainty, trust, sincerity, knowledge, and monotheism, each of which refers to a specific stage in mystical conduct and, with a guiding attitude, lays the groundwork for the spiritual and moral excellence of individuals in redefining and explaining the values ​​of contemporary man and is a practical model to be used in the daily lives of individuals.

منابع

ابن‌فارس، احمد بن فارس بن زکریا. (۱۴٠۴ق). معجم مقاییس اللغه. قم: انتشارات مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌منظور، محمد. (۱۴۱۴ق). لسان العرب. چ3. بیروت: دار صادر.
ابن‌طاووس، علی بن موسی. (۱۴۱۹ق). اقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة. تحقیق جواد القیومی الاصفهانی. قم: انتشارات مکتب الاعلام اسلامی.
ابن‌طاووس، علی بن موسی. (۱۴۱۷ق). مصباح الزائر. قم:  مؤسسة آل البیت(ع) لاحیا التراث.
اخوان‌مقدم، زهره و حبیب‌پور، زهرا. (۱۳۹6). تحلیل محتوای دعای عرفه منسوب به امام حسین(ع). پژوهشنامۀ معارف حسینی، شمارۀ 8، 99-116.
استراوس، انسلم و کوربین، جولیت‌. (۱۳۹٠). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریۀ کیفی. ترجمۀ ابراهیم فشار. تهران: نشر نی.
جعفری، محمدتقی. (۱۳۹۲). نیایش امام حسین(ع) در عرفات. چ5. بی‌جا: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری(ره).
حسینی امین، حسین و کرمی‌نیا، محمد و صیدانلو، جواد. (۱۴٠٠). بررسی معناشناسی دعا در قرآن کریم در سه گام. فصلنامۀ متون مطالعات ادبی اسلامی، شمارۀ 29، 101-124.
خمینی، روح‌الله. (۱۳۹۴). شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسه و نشر آثار امام خمینی(ره).
دانایی‌فرد، حسن، الوانی، سید مهدی و عادل، آذر. (۱۳۹۱). روش شناسایی پژوهش کیفی در مدیریت، رویکردی جامع. تهران: صفار.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
رضوانی‌پور، مهدی. (۱۳۹۱). جلوۀ شکر در دعای عرفه. مجموعه مقالات و سخنرانی‌های همایش عرفان عاشورا با محوریت دعای عرفه. بی‌جا: عروج.
زمرّدیان، احمد. (۱۳۸۷)‌. وصال العارفین. بی‌جا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سجادی، جعفر. (۱۳۷۵). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: انتشارات طهوری.
سعیدی، گل‌بابا‌. (۱۳۷۸). فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن‌عربی. تهران: انتشارات زوار.
عسکری، ابوهلال. (۱۴۱۲ق). الفروق اللغویه. تصحیح محمدابراهیم سلیم. قاهره: دارالعلم، الثقافه.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۴۱٠ق). کتاب العین. قم: هجرت.
فراستخواه، مقصود‌. (۱۳۹۵). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی‌ (با تأکید بر نظریه بر پایه). تهران: نشر آگاه.
قشیری، عبدالکریم هوازن. (۱۳۸۵). رسالۀ قشیریه. ترجمۀ ابوعلی حسن بن احمد عثمانی. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
قمی، عباس. (1388ش). کلیات مفاتیح الجنان. قم: دارالعرفان.
کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴٠۷ق). الکافی. تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. چ4. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
محمدپور، احمد. ‌(۱۳۹۲)‌. روش تحقیق کیفی ضد روش‌ (منطق و طرح در روان‌شناسی کیفی). تهران: جامعه‌شناسان.
مصلائی‌پور، عباس. (۱۳۹۳). حوزۀ معنایی شکر در قرآن کریم. مجلۀ مطالعات قرآن و حدیث، شمارۀ ۱۵، 197-220.
مصطفایی، محمد، گرایلی، بتول و دهقانی، فرزاد. (۱۴٠۲). تحلیل مضمون شکر در دعای عرفۀ امام حسین(ع). مطالعات فهم حدیث، 10 (1)، 185-208.
مجلسی، محمد‌باقر. (۱۴٠۳). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
منصوریان، یزدان. (0۹/03/۱۳۸۶). سخنرانی با موضوع گراندد‌ تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟ اصفهان.
Charmz, k. (2000). Grounded Theory objectivist and Constructivist. Methods In Normank. Denzin, Yvonna S. qualitative research. Thousand OaKK, London: SAGE Pub.
Holton, Judith A.‌ (2007). The coding process and Its challenges In Antony Bryant and katy charmz‌ (eds) The SAGE handbook of gronded Thorey.
Liamputtong, P. & Ezzy, D. (2005). QuaLitative research methods. Oxford: Oxford university press.
Urquhartm, C‌. (2013). Grounded theory for qualitative research: a practical guide. LosAngoles, calif: London: SAGE.
 
  • Receive Date: 28 February 2025
  • Revise Date: 09 June 2025
  • Accept Date: 24 July 2025
  • Publish Date: 08 September 2025