نویسندگان

• یدالله جلالی پندری
• مهری زینی

گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

چکیده

عرفان زیباترین،‌ لطیف‌ترین و هنری‌ترین نگاه به مذهب است. عارفان با نگاهی ذوقی و جمال شناسانه همه پدیده‌های دینی و طبیعی را تأویل کرده اند و آرمانی‌ترین و ذوقی‌ترین بازنمودها را ارائه داده‌اند. یکی از پدیده‌های بازنگریسته شده عرفانی که شکلی آرمانی، دلخواه و شورانگیز یافته، «مرگ» است. عارف- همانند دیگر انسان ها- در پی بی‌مرگی است. خارخار جاودانه زیستن، سودای عشقی را در او برمی‌انگیزد که در پیوند با معشوق همیشه زنده، و پیوسته ماندگار، خود به ماندگاری جاوید دست ‌یابد. از این رو، ستیز ناسازها را می‌آغازد و با تلاشی بی‌وقفه و مشتاقانه نیمه افلاکی(روح) را از نیمه خاکی(تن) رها می‌سازد تا به وصال معشوق دست یابد و جاودانه گردد. این نوشتار به واکاوی اندیشه‌های عارفان در مورد مرگ و انواع آن می‌پردازد. در رویارویی فنا(باور عرفان ایرانی) با نیروانا(باور عرفان بودایی)، شاهکار اندیشه عرفان ایرانی را در تکامل بخشیدن به نیروانا، یعنی رسیدن به هستی واقعی تبیین می‌نماید؛ آن گاه با نگاهی گذرا، چگونگی نمود اندیشه فنا را در ادب و عرفان پارسی بازمی‌نمایاند؛ و در بخشی دیگر به بررسی فنا به عنوان خاستگاه شطحیات عارفان می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

• فنا
• نیروانا
• مرگ اختیاری
• وحدت وجود
• حماسه عرفانی

عنوان مقاله [English]

Mystical annihilation (Fanā) and Eternal life (Baqā)

چکیده [English]

Mysticism is the most beautiful, subtle and artistic glance at religion. Mystics have interpreted all natural and supernatural phenomena from an aesthetic viewpoint and thereby have presented the most elegant and artistic understandings.
On of the concepts which mystically reconsidered and henceforth gained an ideal and profound sense in he terminology of Sufism, is death. Like anyone else a mystic seeks immortality, his desire for an eternal life motivates in him a transcendental Divine love which ultimately in integration with the Beloved, the mystic himself achieves to a perpetual life. Hence through a ceaseless effort, he begins to purify himself from all Filthes and impurities and to liberate the divine dimension of his existence i.e. his soul from the earthly one i.e. his body till finally reach the :::union::: with the Beloved and get immortality.
This article first delves into the different types of death from mystics’ opinions. Then, comparing Fanā to Nirvāna, it elaborates how the former in Sufism enriches the later in Buddhism. It also takes a short glance at how Fanā manifests itself in the Persian literature and mysticism and finally examines the state of Fanā as the origion of inspired paradoxes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fanā
• Niarvāna
• Arbitrary Death
• Unity of Being
• Mystical Epic