نویسنده

• سعید رحیمیان

دانشگاه شیراز

چکیده

اصالت معنا را می‌توان در تناظر با خدامحوری و وحدت هستی، رکن اساسی جهان‌بینی مولانا دانست‌. در این مقال، ضمن توضیح اصالت معنا در سه جنبه مبدئیت، محتوا بودن و غائیت، به مجاز بودن عالم صورت و ویژگی‌های صورت از جمله‌: محدودیت، تکثّر، فرعیت، زوال، تضاد و ابزار‌محوری پرداخته می‌شود، و ضمن بیان هویت دوگانه صورت که به جهت همین هویت هم می‌تواند ره‌زن و مانع، و هم ره‌نما و مقرب باشد، بیتِ «ای بسا کس را که صورت راه زد/ قصد صورت کرد و بر الله زد» با بیان آرای پنج تن از شارحان مثنوی از قدما (لاهوری، اکبرآبادی، عبد ‌اللطیف، خواجه ایوب و سبزواری) تفسیر می‌شود و در نهایت، تفسیر منتخب با لحاظ دو ساحت منطق درون‌متنی و برون‌متنی طرح و بر آن استدلال می‌شود‌.

کلیدواژه‌ها

• صورت
• معنی
• مانعیت
• مقربیت
• مولانا
• مثنوی‌