قلمرو و ماهیت شعر از دیدگاه عرفانی عطار

نویسنده

دانشگا ه زنجان

چکیده

موضوع ادبیت متن و به‌ویژه شعر و ماهیت آن، از موضوعاتی است که عطار مانند پاره‌ای از عارفان دیگر، بسیار بدان‌ها توجه داشته، و هرچند تعریفی منطقی از گونه حد و رسم، از آن‌ها به دست نداده، با دیدگاه عرفانی خویش بسیار بدان‌ها اندشیده و بارها در آثار خود به تبیین و توضیح آن‌ها پرداخته است. البته او به دلیل نگاه عرفانی‌اش، به شعر، نیز داستان، بیشتر از زاویه محتوا و کارکرد می‌نگرد و شعر راستین را شعری می‌داند که با شرع و عرش در پیوند باشد و از ذکر و فکر، و درد و داغ مایه بگیرد. با این همه بر خلاف مشهور، نسبت به فرم و زبان نیز، نه تنها بی‌توجه نبوده که بسیار بدان‌ها اهمیت می‌داده و می‌کوشیده است تا برای بیان اندیشه‌ها، آزموده‌ها و مواجید عرفانی خویش به برترین فرم و زبان دست یابد. او شعری را که در پناه شرع باشد و از ذکر و درد مایه گرفته باشد، ادامه تفسیر وحی می‌داند و حتی آن را در خاستگاه با وحی یکی می‌شمارد؛ در برابر شعری را که این‌گونه نباشد «حیض الرجال» می‌نامد و «حجت بی‌حاصلی» می‌خواند.

کلیدواژه‌ها

  • تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 06 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1385