نویسندگان

• بهناز پیامنی
• فاطمه فرهودی پور

چکیده

مصیبت‌نامه عطّار نیشابوری (553ـ627 هـ.) روایت سفری روحانی در قالب مثنوی است. شاعر این منظومه 7425 بیتی در اثر دیگرش منطق‌الطیر نیز سفری روحانی را به رشته کشیده است. پایان این دو اثر مشابه ‌است، اما روایت‌ها سیری دیگر دارند.
در بررسی عناصر روایی مصیبت‌نامه کارکردهایی را می‌یابیم که در روایت‌های نوع ادبی تمثیل رؤیا وجود دارند. یکی دیگر از نمونه‌های تمثیل رؤیا در متون عارفانه زبان فارسی سیرالعباد الی المعاداست که پیوندش با دیگر روایت‌های تمثیل رؤیا در ایران و جهان امری مسلّم است. با بررسی تطبیقی ساختار روایی مصیبت‌نامه و سیرالعباد می‌توان نتیجه گرفت که مصیبت‌نامه نیز متعلق به نوع ادبی تمثیل رؤیاست.
این نوشتار بر آن است با مقایسه کارکردهای روایی مصیبت‌نامه و سیرالعباد، این دو اثر را از منظر روایت‌شناسی ساختارگرا بررسی نموده، کارکرد‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو داستان‌ را بسنجد.

کلیدواژه‌ها

• ساختار
• روایت
• تمثیل رؤیا
• مصیبت‌نامه
• سیرالعباد الی المعاد

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Narrative Structures of ‘Attār's Mosibat Nāmah and Sanāyi's Sayr al-‘Ebād

چکیده [English]

The Mosibat Nāmah written by ‘Attār Nishabouri (553-627 A.H.) is the narrative of a spiritual journey in the form of a mathnavi (a story in rhyming verse). The device of spiritual journey has been also used by the poet in another work of his, The Manteq al-Tayr (The Conference of Birds). Both works have a similar ending, although narratives are different.
Among the narrative elements of The Mosibat Nāmah, one can find some functions which recur in the narratives of a literary genre called the allegory of vision. Another work based on the allegory of vision among the Persian mystic texts is The Sayr al-‘Ebād elā al-Ma’ād' (The Journey of Servants to the Resurrection) since it, too, contains some unmistakable narrative elements of the genre. When these two works are closely analyzed, one can conclude that both of them belong to the same literary genre.
The present study compares and contrasts the narrative functions of The Mosibat Nāmah and The Sayr al-‘Ebād in terms of their structural narratology with a focus on functions, similarities, and differences of these two stories.