نویسندگان

• عظیم حمزئیان
• قدرت الله خیاطیان
• سمیه اسدی

چکیده

برخی از عرفا، علم و معرفت را به صورت مترادف به کار برده‌اند و بسیاری دیگر معرفت را برتر از علم دانسته‌اند؛ زیرا که منظور ایشان از علم، دانش ظاهری، اکتسابی و معقول است؛ و معرفت در این جایگاه، دانش بر اساس کشف و شهود است.
در دیدگاه عرفانی محمد بن عبدالله نفّری-عارف قرن چهارم- هر چیزی غیر از خدا، حرف و خلق محسوب می‌شود؛ لذا عارف باید خویش را از رسوم و احکام و غیریّت رها سازد. در سیر الی الله، علوم و تعالیم آن -که گاهی علم شرع و گاهی علوم منقول و معقول مدّ نظر است – ماسوی الله به شمار می‌رود. از این منظر، عارف کسی است که توانسته باشد احکام و رسوم را از خود بزداید؛ لکن هنوز گرفتار حجاب لطیفی به نام معرفت است. بنابراین در عرفان نفّری، نیل به معرفت حقیقی و یقینی، با زدودن حجاب معرفت و معارف میسّر می‌شود.در میان اندیشمندان و عرفای مسلمان، ابوعبدالله نفری، اولین کسی است که این تمایز را قائل شده است. علاوه بر این از «وقفه» یاد نموده که جایگاهی برتر از معرفت دارد.
در این مقاله، با توجه به جایگاه این تمایز و اهمیت موضوع علم و معرفت در اسلام و توصیه و تأکیدی که در قرآن و سنت به این امر شده است و همچنین ارزش و مقام والای معرفت الهی نزد عرفا و اولیاء‌الله، به بررسی جایگاه علم و معرفت، درجات و مراتب آن، تفاوت علم و معرفت، وصول به آن و رابطه علم و جهل در عرفان نفّری به روش توصیفی-تحلیلی پرداخته شده است؛ که با توجه به تقدّم تاریخی وی بر عارفانی همچون امام محمد غزالی، طرح علم و معرفت و تمایز آن دو در اندیشه نفّری، اهمیّت ویژه‌ای می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• محمد بن عبدالله نفّری
• علم
• معرفت
• رؤیت
• المواقف

عنوان مقاله [English]

Distinction of Knowledge and Gnosis from Abu ‘Abd Allah Neffari’s Mystical View

چکیده [English]

Some gnostics have used knowledge and insight synonymous. Still there are many who give gnosis the upper hand. This is because, in this position, they intend knowledge as rudimentary science, acquired and logical while gnosis is based on exploring and evidence.
From Mohammad ibn ‘Abd Allah Neffari’s-4th century (A.H.) gnostic—mystical stand, everything but Allah is considered as creature therefore, gnostic needs to abandon customs, rules and everything except Allah. On the way of Allah, knowledge and its teaching, which is viewed either by Divine laws or narrated and logical sciences, are taken as everything except Allah.
From this point of view, gnostic is one who is able to set himself, free of laws and customs but is captured by a pleasant veil called gnosis. Therefore, in Neffari’s Gnosticism, approaching real gnosis is possible via uncovering the veil of gnosis.
This article, with the importance of the subject in Islam and the Holly Qurān, as well as elevated value of gnosis among Gnostics and “Awlia al-Allah”, analytically studies the differential position of knowledge and gnosis, their degrees, differences, the way to gaining them as well as the relation between knowledge and ignorance according to Neffari’s Gnosticism. This distinction is especially noticeable because of Neffari’s historical priority to great gnostics such as Imam Mohammad Ghazzali.
This article studies distinction between Knowledge and Insight In abd Allah Neffari With method Descriptive and Content Analysis.