مطالعات عرفانی
مبانی قرآنی، روایی، حکمیِ زنجیرۀ علّی گناهان کبیره در حدیقه الحقیقه سنایی
نویسندگان
چکیده
حدیقه الحقیقه حکیم سنایی در حدّ واسط قلمرو شریعت و طریقت قرار دارد. در این کتاب بنا بر روحیۀ شریعت‌مدار و زاهدانۀ سنایی، گناهان کبیرۀ شناختی (شرک و...) و گناهان کبیرۀ رفتاری (لِواط و...) نمود یافته و با توجه به طریقۀ عرفانی سنایی، هفت گناه اخلاقیِ آز، شهوت، کبر، بُخل، خشم، حقد، حسد به‌عنوان «هفت درِ دوزخ» معرفی شده است. بررسی و بازتاب انواع گناهان کبیرۀ شناختی، رفتاری و اخلاقی در حدیقۀ سنایی و به دست دادن زنجیرۀ علّی این گناهان با توجه به سرچشمه‌های قرآنی و روایی و حکمی آن و زمینۀ اجتماعی عصر سنایی، ما را به این حقیقت می‌رساند که هفت گناه کبیرۀ اخلاقی در کلام او زمینۀ علّی دیگر گناهان کبیرۀ شناختی و رفتاری هستند و این مهم در جای خود گره‌خوردگی شریعت و طریقت را در سبک حدیقۀ سنایی تبیین می‌سازد. بنابراین سنایی نه‌تنها به‌عنوان یک واعظِ زاهد و یک شاعرِ عارف، بلکه به‌عنوان یک منتقد جدی اجتماعی، با گناهان و رذایل اخلاقی عصر خود مبارزه می‌کند. این پژوهش در جای خود اهمیت و سازوکار عنصر اخلاق را در پیشگیری از گناهان در نظام عرفانی سنایی نشان می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
)
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28
28اسفند 1397صفحه 5-36
- تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
- تاریخ بازنگری: 06 مرداد 1403
- تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
- تاریخ انتشار: 01 اسفند 1397