نویسندگان

• وحید سهرابی فر
• رضا جلیلی

چکیده

در این نوشتار به تحلیل و مقایسۀ انتقادی یکی از مؤلفه‌های معنویت‌گرایی جدید «خودالوهیتی» با تعالیم عرفان اسلامی «وحی دل» با تاکید بر اندیشه مولوی پرداخته‌ شده است. در دوران پست‌مدرن معنویت‌گرایی به‌عنوان گفتمان رقیب ادیان سنتی، از مؤلفه‌ها و عناصر گوناگون برخوردار است. «گردش به درون» یکی از مؤلفه‌های محوری معنویت‌گرایی جدید است که پیامد آن خودالوهیتی انسان مدرن است. معنویت‌گرایی بر این باور است که انسان با تغییر زیست معنوی و چرخش از عالم بیرون و تمرکز بر درون خود، می‌تواند تمام حقیقت را دریافت کند بدون اینکه به عالم بیرون از انسان اصالت دهد. ظاهراً این انگاره با برخی از آموزه‌های عرفان اسلامی، به‌ویژه برخی تعالیم مولوی مشترک به نظر می‌رسد؛ بر اساس آموزۀ وحی دل، انسان با زنگارزدایی می‌تواند به دریافت حقیقت در درون خود نائل آید. با عنایت  به انتشار گستردۀ آثار این شاعر و عارف مسلمان در غرب و گرایش معنویت‌گرایان جدید به تعالیم وی، به مقایسه و تحلیل این موضوع خاص از منظر مولوی و معنویت‌گرایی پرداخته و چنین نتیجه‌گیری شده است که اصل موضوع (تأکید بر دریافت‌های معنوی در ساحت درونی بشر) مشترک است اما پیامدها و دلالت‌های الهیاتی عرفانی آن با جهان‌بینی عرفانی مولوی ناسازگار است.  

کلیدواژه‌ها

• مولوی
• معنویت‌گرایی جدید
• عرفان
• خودالوهیتی
• وحی دل