نویسندگان

• سمیه خادمی ¹
• طه فرج زاده ²

¹ استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان (نویسندۀ مسئول)

² دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

ابوحامد غزالی به‌عنوان شخصیتی چندوجهی، در آثار خویش توجه ویژه‌ای به مفهوم قرآنی صراط مستقیم داشته است. مسئلۀ اصلی این پژوهش، تبیین مفهوم صراط مستقیم و راه‌های دستیابی به آن و به‌تعبیری دیگر، پردازش عرفانی صراط مستقیم در اندیشۀ غزالی است. نوشتار حاضر به روش توصیفی‌تحلیلی و به‌صورت کتابخانه‌ای انجام یافته است. یافته‌های این پژوهش گویای این است که غزالی، صراط مستقیم را راه سلامت معرفی کرده است و حرکت در صراط مستقیم را سبب نجات و رستگاری انسان می‌داند. این راه سلامت، که غزالی از آن به «دُرّ ازهر» نام می‌برد، به‌مثابۀ توحید، شکرگزاری، راه حج، پل صراط و قوس صعودی است. تمامی این مفاهیم در یک نقطۀ مهم با هم تلاقی دارند که حاکی از مسیر و راهی است که انسان باید برای رستگاری و نجات، در آن استقامت و مداومت داشته باشد. غزالی راه‌های دستیابی به صراط مستقیم را داشتن ایمان و رعایت اخلاقی دینی بیان کرده است. از نظر وی داشتن ایمان و رعایت اخلاق دینی، هم‌زمان سبب حرکت در صراط مستقیم می‌شود و هیچ‌کدام از این دو، به‌تنهایی نمی‌تواند انسان را به سرمنزل مقصود برساند. در اندیشۀ غزالی، اخلاق، زمانی ارزشمند است که ابتنای بر ایمان و دینی باشد. غزالی بر اساس نظریۀ فرمان الهی، اطاعت از هر آنچه را که خداوند امر یا نهی کرده است، واجب می‌داند.
 

کلیدواژه‌ها

• ابوحامد غزالی
• صراط مستقیم
• استقامت
• ایمان
• اخلاق دینی

عنوان مقاله [English]

Mystic Conceptualization of "Straight Path" in Abū Hāmed Ghazāli’s view

نویسندگان [English]

• Somayeh Khademi ¹
• Taha Farajzadeh ²

¹ Assistant Professor , Department of Religions and Mysticism, Azerbaijan Shahid Madani University (S.Khademi@azaruniv.ac.ir)

² Master of Religions and Mysticism, Azerbaijan Shahid Madani University.

چکیده [English]

Abu Hamed Ghazali, as a multi-dimensional figure, in his work, has focal attention to the Qur’anic notion of the Straight Path. The present research is to explain the conception of ‘Straight Path’ and to indicate its attainment, namely, a study of the mystic conceptualization of "Straight Path" in the thought of Abu Hamed Ghazali.This research is a librarian descriptive analysis study one. The findings of the study revealed that moving in the Straight Path, in his viewpoint, causes to save and prosper human beings. This sound and safe way termed Dorr-e-Azhar by Ghazali is the belief in Unity, thanking, Haj Path, bridge on the road to Paradise , and the Ascending Arc to perfection. Moreover, all introduced concepts for the straight Path by Ghazali crossed a salient point indicating the way that human beings should consistently move on it and preserve righteousness for their saving and salvation. Ghazali states that achieving the Straight Path is believing and respecting religious moral principles. According to him, having belief and respecting religious morality simultaneously can direct men to move on the Straight Path, that is, none can achieve the aim alone. Thus, in his stance, morality can be worthy when it is religious and is connected to faith, as well. Based on the divine order theory, Ghazali considers obeying whatever He orders or prohibits as an obligation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key Words: Abu Hamed Ghazali
• The Straight Path
• Righteousness
• Faith
• Religious Morality