مطالعات عرفانی
مقایسۀ زمینه‌های سلوک عرفانی از دیدگاه علی صفایی حائری و اکهارت تُله
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد ادیان و عرفان، دانشگاه فردوسی مشهد
2 استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسندۀ مسئول)
چکیده
علی صفایی حائری، روحانی و متفکر معاصر شیعی، و اکهارت تُله (Eckhart Tolle)، از صاحب‌نظران مسیحی معنویت در عصر حاضر، در مقام دو اندیشمند پرآوازه دربارۀ زمینه‌های سلوک عرفانی و چگونگی رفع موانع رشد انسان، آراء و دیدگاه‌هایی خاص ابراز کرده‌اند. مقایسۀ اندیشۀ این دو شخصیت دربارۀ زمینه‌های سلوک عرفانی که به دو فرهنگ دینی، فضای فکری، اقلیم جغرافیایی و زبانی متفاوت تعلق دارند، موضوع اصلی این پژوهش است. با اتخاذ رویکردی مقایسه‌ای، پدیدارشناسانه و فارغ از جانبداری، و از طریق مراجعه به نوشته‌ها و اظهارات ایشان می‌توان به جست‌وجو، کشف و تبیین دیدگاه‌ها و مقایسۀ آن‌ها پرداخت و به نتایجی قابل اعتنا رسید. فرض بر این است که اگرچه این دو در طرح پیش‌فرض‌ها نقاط مشترک کمتری دارند، در تشخیص منبع اصلی اختلال در زندگی بشر دارای اتفاق نظرند و در ارائۀ راه‌حل هم به نتایجی مشابه رسیده‌اند. طبق نتایج به‌دست‌آمده، به نظر می‌رسد که علی صفایی حائری در تبیین اندیشه‌اش به‌دلیل بسندگی به گزاره‌های شیعی دچار کلی‌گویی شده و منظومۀ فکری او که شامل طرح جامعی از دین می‌شود، با مؤلفه‌هایی چون استناد، اصالت، هماهنگی و ارتباط، و ارائۀ الگویی منحصربه‌فرد در تاریخ ادیان با تناقض درونی همراه است، حال آنکه اکهارت تُله به راهکارهایی دقیق، بسیار ساده و مؤثر و فارغ از هر فرهنگ و اقلیم خاص دست یافته است.
کلیدواژه‌ها
- تله، اکهارت (1381)، تمرین نیروی حال، ترجمۀ فرناز فرود، تهران: کلک آزادگان.
- ـــــــ (1395)، جهانی نو، ترجمۀ هنگامه آذرمی، چ۳، تهران: کلک آزادگان.
- ـــــــ (1388)، سکون سخن می‌گوید، ترجمۀ فرناز فرود، تهران: کلک آزادگان.
- ـــــــ (1390)، نیروی حال، ترجمۀ هنگامه آذرمی، چ۶، تهران: کلک آزادگان.
- ـــــــ (1394)، یگانگی با تمامیت هستی، ترجمۀ ساقی مؤمنی و مزدافر مؤمنی، تهران: معین.
- حیدری، عزیزالله (1383)، مشهور آسمان، قم: لیلة القدر.
- دباغ، سروش (1395)، «آب در یک قدمی است، زندگی در اینجا و اکنون به روایت سپهری و اکهارت تُله»، دانشگاه کلمبیا، ونکوور، بیست‌وششم مهر 1395/ هفدهم اکتبر 2016، کانال تلگرامی سخنرانی‌ها.
- سلیمان‌پناه، سید مجید (1390)، رندان بلاکش، مقایسه و تطبیق اندیشه‌های عرفانی حافظ و علی صفایی حائری، قم: لیلة القدر.
- شرفی، محمدرضا و همکاران (1394)، «مبانی انسان‌شناختی در اندیشه‌های علی صفایی حائری و اصول تربیتی ناظر بر آن»، نشریه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شمارۀ 5، 77ـ102.
- شریفی‌دوست، حمزه (1391)، کاوشی در معنویت‌های نوظهور، بررسی ده جریان فعال در ایران، قم: دفتر نشر معارف.
- شهبازی، ایرج (۱۳۹۵)، فایل صوتی «خودشناسی و زیستن در زمان حال»، مؤسسۀ فرهنگی علیمرادیان.
- صفایی حائری، علی (1386الف)، از معرفت دینی تا حکومت دینی، چ۳، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1388الف)، از وحدت تا جدایی، چ۲، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1385)، اندیشۀ من، چ۳، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1382)، انسان در دو فصل، چ۶، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1390)، بشنو از نی، چ۶، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1386ب)، حرکت، چ۳، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1358)، درس‌هایی از انقلاب (ج اول: انتظار)، چ۳، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1388ب)، رشد، چ۱۴، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1388ج)، روابط متکامل زن و مرد، چ۹، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1386ج)، روش نقد، چ۱، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1381الف)، روش نقد، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1381ب)، صراط، چ۱۰، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1394)، فوز سالک، چ۳، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1360)، مسئولیت و سازندگی، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1388د)، نامه‌های بلوغ، چ۸، قم: لیلة القدر.
- ـــــــ (1386د)، وارثان عاشورا، چ۳، قم: لیلة القدر.
- هاشمی ارسنجانی، سید عبدالرضا (1395)، ردّ پای نور، قم: انتشارات شهید کاظمی.
)
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 35
35فروردین 1401صفحه 195-216
- تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
- تاریخ بازنگری: 29 خرداد 1402
- تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
- تاریخ انتشار: 01 فروردین 1401