نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ربابه آبداری ¹
• منصور معتمدی ²
• علی اشرف امامی ²

¹ دانشجوی ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

یوحنا صلیبی (1542 ـ 1591) اصلاحگر بزرگ فرقه کرملیان و از بزرگ‌ترین عرفای مسیحی قرن شانزدهم میلادی است که تألیفات وی علاوه‌بر آنکه به لحاظ ادبی جزو آثار درخشان ادبیات اسپانیا محسوب می‌شود، به‌دلیل جنبه تعلیمی آنها در عرفان مسیحیت بسیار تأثیرگذار بوده‌است. وی یک عارف واصل است که در آثار خود، در مقام یک راهبر عرفانی، با دقتی کم‌نظیر، مسیر نیل به اتحاد را به سالکان طریق نشان داده‌است. تأملی در آثار و تألیفات یوحنا گواه این نکته است که دغدغه وی در تمامی چهار اثر ارزشمندش، بر سه بخش مهم استوار بوده است: 1. شرح مراتب و مراحل سلوک؛ 2. شرح حالات، مصائب و ابتلائات نفس؛ 3. شرح راهکارهای عملی رهایی از رنج و نیل نفس به مقصود. بر این‌ اساس، در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از شیوه توصیفی تحلیلی، به بررسی ویژگی‌های راهبر در اندیشه یوحنا صلیبی پرداخته شده و در این رابطه، یکی از تعالیم مهم وی درخصوص علت وقوع هواجس شیطانی در مسیر سلوک تبیین گردیده‌است و درنهایت، با تأکید بر این نکته که از نظر یوحنا، نخستین و بهترین راهبر عرفانی نفس، خود خداوند است، به بررسی شیوه‌های تعلیمی یوحنا در مقام یک راهبر عرفانی پرداخته شده‌است.