جهان بینی عرفانی دو شاعر بلوچ(مولانا محمد عمرسربازی و میرگل محمد خان زیب مگسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار،ادیان و عرفان ،دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22052/se.2025.115274

چکیده

میرگل محمد خان زیب مگسی و مولانا محمد عمر سربازی از شاعران بلوچ اهل سنت هستند که هر دو به سرودن اشعار عرفانی اهتمام داشته اند. در این پژوهش با هدف مقایسۀ دیدگاه های عرفانی شاعران به روش توصیفی- تحلیلی به مقایسه کاربرد مضامین عرفانی در دیوان دو شاعر پرداخته و اصطلاحات عرفانی حال و مقام و اعتقادات متصوفه و همچنین مضامین قلندری و رمزی به کار رفته در اشعار این دو شاعر بلوچ بررسی شده است. نتیجه تحقیق این است که در مقایسه این دو شاعر، زیب مگسی اصطلاحات عرفانی و قلندری را تقریبا به یک میزان استفاده کرده است اما مولانا محمد عمر سربازی بسامد بیشتری را در کاربرد اصطلاحات مربوط به سلوک دارد و هر دو شاعر مضامین رمزی مربوط به زیبایی شناسی ظاهری را کمتر استفاده کرده اند. تفاوت اشعار این دو شاعر از نظر کاربرد اصطلاحات در این است که زیب مگسی جنبه های کارکردی اصطلاحات را در نظر داشته و به توضیح آنها پرداخته و نظر خود را بیان کرده است اما مولانا محمد عمر سربازی بیشتر به جنبه توصیفی توجه داشته و از این اصطلاحات برای مدح استفاده کرده و دیدگاه خود را ارائه نمی دهد.

  • تاریخ دریافت: 12 خرداد 1404
  • تاریخ بازنگری: 14 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 21 آذر 1404
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1404