زمینه های شکل گیری دو اصطلاح «بار امانت» و «عهد امانت» در ادبیات عرفانی

نویسندگان

دانشگاه تهران

چکیده

«امانت الهی»، مفهومی آسمانی است که از آیه هفتاد و دوم سوره احزاب گرفته شده است، و یکی از مسائل عمیق عرفانی و کلامی در بین مسلمانان محسوب می شود. این مفهوم از مفاهیم و استشهادات قرآنی پربسامد در آثار عرفای مسلمان است که در طول زمان و در بستر ادبیات عرفانی، دستخوش تحولاتی شده و رسوباتی به خود گرفته است. از جمله می توان به شکل گیری دو اصطلاح عرفانی «بار امانت» و «عهد امانت» اشاره کرد که عرفا با تفسیر و تلقی خاص خود از آیه امانت، جعل و استعمال کرده اند. این دو اصطلاح، بعدها از محدوده آثار صوفیانه و عرفانی فراتر رفته، و به یکی از مبانی و مضامین عمده مابعدالطبیعی شعر عاشقانه فارسی تبدیل شده اند. از ظاهر آیه قرآن چنین برنمی‌آید که امانت، «بار» یا «عهد» باشد. بررسی زمینه ها و قراین شکل‌گیری این دو تعبیر در ادبیات عرفانی نشان می دهد که این دو اصطلاح، تعابیری غیرقرآنی، انتزاعی و محصول برخی از زمینه ها و عوامل خارجی است. ه

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Origin of the Terms “Devine Custody’s Burden” and “Man’s Promise to God” in Mystic Literature

نویسندگان [English]

  • Gh Elmi
  • y Taslimi Pāk

چکیده [English]

Devine custody is a celestial concept originating in verse 72, Ahzāb (the confederates) Surah and has always been a thoroughly discussed and hotly debated topic among Muslims and Muslim Mystics. The concept has undergone changes through time leading to the creation of new concepts including “Devine Custody’s burden” and “Man’s promise to God” arising from the mystics’ interpretations of the said verse. These two terms later were used outside mystic works turning into a pivotal supernatural concept in Persian romantic poetry. The said verse does not make a direct or indirect reference to “burden” or “promise”. A review of the entry into mystic literature of the said terms suggests that they originate in other factors and areas than Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Devine custody
  • Devine Custody’s burden
  • Promise
  • calamity
  • Eternity promise
  • Mysticism literature
  • تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 08 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 09 بهمن 1401