نویسنده

• سمیرا بامشکی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مقالات شمس به عنوان اثری برجسته و مهم در تاریخ عرفان و ادبیات فارسی که ارتباط تنگاتنگی با مولوی، زندگی و آثارش دارد، نه تنها مورد توجه طیف وسیعی از خوانندگان عادی و غیر متخصص قرار نگرفته بلکه حتی کمتر مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. یکی از دلایل کم‌توجهی به این کتاب، ساختار جملات از هم گسیخته و عدم انسجام ظاهری متن است که سبب پدید آمدن ابهام شده است. در این پژوهش، به بررسی منشأ ابهام در این متن پرداخته می شود. به دیگر سخن، به این پرسش جواب داده می‌شود که چه عواملی سبب پدید آمدن ابهام در متن شده است؟ به این منظور بیشتر از روش تحلیل کلام و بحث انسجام دستوری که شامل ارجاع و حذف می‌شود استفاده می‌گردد. با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان گفت که بیشترین سهم ابهام در مقالات مربوط به آشنا نبودن خوانندگان با مهم ترین ویژگی سبکی متن،‌ یعنی استفاده از «ایجاز» است. این طرز استفاده از کلام از سوی نویسنده، نمایانگر خلق و خوی اوست. عوامل دیگر عبارت اند از: نحوه استفاده از ضمایر شخصی به صورت ارجاع برون متنی و درون متنی بدون ذکر پیش مرجع، به کاربردن ضمیر «او» در معنای عام انسان، ذکر نکردن اسامی خاص به دلیل رعایت ایجاز، تبدیل یا تغییر شخص فعل از سوم شخص به اول شخص و بالعکس، استفاده از حذف، ابهام در تشخیص گوینده و شنونده در ساختار گفت وگو، آشنا نبودن مخاطبان امروزی با بافت موقعیتی کلام و نبود دانش پیش زمینه ای.

کلیدواژه‌ها

• عوامل ابهام
• مقالات شمس
• گفتمان‌شناسی
• انسجام دستوری

عنوان مقاله [English]

Analysis of Ambigiuty in Maqālāt on the Basis of Grammatical Cohesion

نویسنده [English]

• S Bāmeshki

چکیده [English]

Maqālāt Shams as an eminent and significant work in the history of mysticism and Persian literature, which has a close relation with Rumi’s life and work, not only ignord by common readers but also research scholars have not paid attention to it properly. One of the main reasons of this, seems to be scattered sentences and lack of apparent firmness of the text, which have caused it appears ambiguous.
In the present paper, the origin of the ambiguity is examined. For this, the method of ‘discourse analysis’ with emphasis on grammatical cohesion, including reference and ellipsis has been used.
As a result, the causes of existence of ambiguity in the text are as fallows: Unawareness of readers of the most important stylistic feature of the text i.e. ‘brevity’; use of personal pronouns as endophoric and anafra reference, use of masculine third person pronoun i.e. ‘he’ in the meaning of man in general, omission of particular nouns in order to preserveng brevity, shift of verb from third person to first person and vice versa, use of ellipsis, exist of ambigiuty in distinction between speaker and listener in the structure of conversation, unfamiliarity of modern readers with contextual situations and background knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ambiguity
• Maqālāt
• discourse
• analysis
• Grammatical Cohesion