نویسنده

• حسن حیدری

دانشگاه اراک

چکیده

هرگونه بررسی و شناخت آثار و افکار مولوی بدون توجه به منابع فکری و تحصیلی او جامع نیست. از میان این منابع، آنچه بیشتر جلب نظر می‌کند، سه مأخذ است: قرآن کریم، شعر و نثر فارسی، و تعلیمات بهاء ولد، پدر او که در کتاب معارف آمده است. در این مقاله به همین منبع سوم توجه شده و مقایسه ای بین محتوای معارف با غزلیات شمس صورت گرفته است. از میان موضوعات مشترک مطرح در هر دو متن، عمدتاً به موضوع هایی پرداخته شده که منشأ قرآنی دارد و از آن طریق، به متون عرفانی دیگر و از آنجا به کتاب معارف و سپس به غزلیات شمس راه یافته است. اگرچه این موضوع ها در غزلیات شمس جامۀ نظم پوشیده، نوع تفکر و برداشت از آیات و شیوه بیان مطالب، همان‌گونه است که در کتاب معارف آمده است. از جملۀ موضوع ها، خالقیتِ و فاعلیتِ خداوند است. دوم منحصر نبودن تسبیح خداوند به انسان است. سوم، آفرینش خداوند بر اساس فضل وکرم و مسئلۀ مترتب برآن یعنی ترک اسباب است. این اشتراک دیدگاه ها همچنین در به کارگیری زبان روزمره و محاوره و سبک موعظه و بیان منبری نیز در هر دو متن قابل تبیین است.

کلیدواژه‌ها

• مولوی
• بهاء ولد
• خالقیت خداوند
• تسبیح خداوند
• محتوا