نویسندگان

• فیروز فاضلی
• اختیار بخشی

دانشگاه گیلان

چکیده

این مقاله بر آن است که بر اساس دیدگاه نقد بلاغی و کاربردی و نیز رویکرد ساخت گرای تکوینی لوسین گلدمن به تشریح جنبه مخاطب مدار روش و رویکرد تعلیمی مولوی در مثنوی بپردازد. جنبه‌ای که در تکوین گزاره‌های عوام پسند و هزل گونۀ موجود در این کتاب مؤثّر بوده ‌است. در این مقاله، به تشریح ساختار کلّی مثنوی و رویکرد و روش مخاطب مدارِ مولوی پرداخته‌ایم و درآن، الگوی خطابی و تعلیمی مولوی، ساختار تمثیلی و قصّه بنیاد مثنوی را بررسی کرده‌ و عوامل مخاطب مدار بودن شیوۀ مولوی در مثنوی و نقش شیوۀ مخاطب مدار وگونۀ زبانی عوام پسند او در تکوین قصّه‌هایِ هزل گونۀ مثنوی نشان داده‌ شده است. نتیجۀ‌ کار نشان می‌دهد که عامل اصلی وجود قصّه ها و گزاره های هزل گونه و عوام پسند در مثنوی رویکرد مخاطب مدار مولوی است و در  نظر  داشتن این رویکرد، در تفسیر و دریافت گزاره‌های مثنوی، و گفتمان حاکم بر آن می‌تواند مؤثر و مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

• مولوی بلخی
• مثنوی معنوی
• مثنوی و مخاطب‌مداری
• هزل در مثنوی
• قصه های مثنوی