نویسندگان

• مرحوم محمدجواد شریعت
• امیرحسین همتی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد

چکیده

یکی از موضوعاتِ مطرح شده در عرفان و تصوّف اسلامی، مسئلۀ طبقه‌بندی کرامات و در نظر گرفتن اسماء و انواع، برای هریک از افعالِ ناقض عادت است. اربابِ سِیر و سلوک را در بابِ این انواع، و اسماءِ مربوط به هریک، اقوالی متعدد و فراوان است. انواع کرامات، در آغاز، در سه یا چهار طبقۀ کلی جای می‌گرفته است، اما به مرور، و هم‌زمان با پیشرفت و تکاملِ تصوّف، این انواع نیز، تا بیست و پنج قِسم افزایش یافتند. آنچه از تأمل در بابِ آرا و عقاید مشایخ اهل طریقت، درخصوص تعداد و انواع کرامات حاصل می‌شود، آن است که دربارۀ وقوع و ظهور برخی از این اقسام، میان اهل تصوّف اتفاقِ نظرِ کامل وجود داشته است. این وحدتِ نظر، سبب گردیده تا همه با یک نام، و یا عناوینی تقریباً یکسان، از این قِسم کرامات یاد نمایند؛ اما در بابِ بعضی دیگر از کرامت‌ها، این اتفاق نظر مشاهده نمی‌شود. انواع کرامات را در یک طبقه‌بندی کلی، به دو گروهِ «شایع و نادر» می-توان تقسیم کرد. درخصوص انواع شایع، اطلاعاتی فراوان در متون عرفانی موجود است، اما در بابِ اقسام نادر، به زحمت می‌توان از خلال منابع اهل تصوّف به آگاهی‌هایی دست یافت. یکی از این انواع نادر، «طَوامّ» نام دارد. طوام، به معنی بزرگ شدن و فربه شدن جسم است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با تکیه بر این اسنادِ اندک شمار، کرامتِ موردِ اشاره معرفی و چگونگی وقوعِ آن بررسی شود.

کلیدواژه‌ها

• خوارقِ عادات
• کرامت
• طوامّ
• تجلی جلالی
• تجلی جمالی