تحلیل اخلاق‌مدارانۀ فضلیت مصاحبت در عرفان اسلامی؛ به‌ویژه در مثنوی

نویسندگان

چکیده

یکی از مهم‌ترین مقولات انسان‌شناسی، مقولۀ اخلاق است که موجبات تکوین شخصیت و تعالی انسان را فراهم می‌آورد. مطالعه در زمینۀ اخلاق، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران عرصه‌‌های مختلف، به‌خصوص فلسفه و عرفان بوده است. یکی از حوزه‌‌های مطالعات مربوط به اخلاق، اخلاق کاربردی است که به تحلیل مقولاتی به‌عنوان فضیلت در عملکرد انسان می‌پردازد و به دلیل جایگاه آن در زوایای مختلف زندگی شخصی و اجتماعی، اهمیت می‌یابد. عمده‌ترین فضیلت اخلاقی در مقولۀ انسان‌شناسی(چه انسان‌شناسی اجتماعی و چه انسان‌شناسی الهی و عرفانی)، فضیلت اخلاقی مصاحبت و معاشرت است که در متون عرفان اسلامی، به‌ویژه در مثنوی، به‌عنوان یک اصل و قاعدۀ کلی(جاذب و مجذوب) مطرح شده است. بنا بر این قاعدۀ کلی، رابطۀ بین مصاحبان بر اساس کاربرد‌های فضیلت در اخلاق قابل تبیین است. نگارندگان مقالۀ حاضر می‌کوشند تا ابتدا به به تبیین مفاهیم کلی مرتبط با موضوع بپردازند. سپس ضمن ارائۀ تحلیلی نظریات مختلف اندیشمندان، فضیلت مصاحبت را از دیدگاه انسان‌شناسی اجتماعی و عرفان اسلامی، با نگاه عمیق‌تری به مثنوی معنوی مورد بررسی قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
17
فروردین 1392
صفحه 95-122
  • تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1392