نویسنده

• نصرالله پورجوادی

چکیده

چکیده
علیرغم پیوند دیرینه شعر و موسیقی و وجود شاعران اهل موسیقی، سنایی غزنوی، شاعر شهیر قرن ششم نه تنها میانه خوبی با موسیقی ندارد بلکه با آن مخالفت می‌کند و به صراحت آن را هنری شهوانی می‌داند و در مذمت آن شعر می‌گوید.
نویسنده در این مقال به بیان نظر سنایی درباره موسیقی می‌پردازد و عوامل و زمینه‌های مخالفت او با موسیقی را می‌کاود. در این میان، برخی زمینه‌های اجتماعی صدور این حکم و از جمله آشنایی و سابقه شاعر در شرکت در مجالس بزم و طرب، در دوره پیش از تحول روحی، برجسته می‌شود، و مخالفت کلی سنایی با سماع و حکم اخلاقی او در خصوص موسیقی، به دلیل عقیده‌ای دانسته می‌شود که وی درباره روانشناسی سماع داشته است. طبق این نظر، «جان» وقتی به طبیعت آمد، از مقام و مرتبۀ خود تنزل کرده و اسیر طبع می‌شود و به دنبال چیزهایی می‌رود که با طبع و مزاج او هماهنگی دارد. از دید او چون غنا را شیطان تولید می‌کند و به گوش که آلت طبع است می-رساند و از این راه جان را آلوده می‌کند، لذا حجاب راه و بد شمرده می‌شود. البته آرای سنایی درباره سماع و موسیقی چندان مورد قبول شاعران دیگر واقع نشده است.