نویسندگان

• رضا عارف
• مهدی دهباشی

چکیده

علی‌رغم عظمت شخصیت ابن­عربی، درباره روش‌شناسی وی پژوهش­های اندکی انجام شده است که این امر، ضرورت چنین تحقیقی را ایجاب می­کند؛ مقاله حاضر، این موضوع را در دو قلمرو روش‌شناسیِ فهم حقایق و روش­شناسیِ بیان آرا، مورد بحث قرار داده و با مراجعه به مهم‌ترین آثار ابن عربی، و به کارگیری روش تحلیل عقلی و تفسیری، نخست درباره این نکته که ابن­عربی در کسب حقایق چگونه عمل ­کرد­ه است­، و سپس درباره روش بیان او بحث می­کند. این مقاله از یک سو نشان می‌دهد که ابن­عربی در فهم حقایق، روش‌های عقلی، نقلی، به کارگیری حواس پنجگانه و الهام را ابزارهای شناخت می‌داند؛ اما روش مکاشفه را بیش از همه ارج می‌نهد.  از سوی دیگر با نشان دادن این که ابن­عربی تحت تأثیر مکاتب فکری معاصر و پیش از خود، در بیان آرا و اندیشه‌هایش از روش­های توصیفیِ مشاهدتی یا روش‌های نقلی، تاریخی و تبیین‌های الاهیاتی و درون‌دینی، به کارگیری روش‌های لغوی، مجاز و کنایه، رمز و راز، ایما و اشاره و استفاده از تأویل و... نیز  بهره می­بَرد.

کلیدواژه‌ها

• مکاشفه عرفانی
• معرفت شهودی
• تأویل و تخیل در عرفان اسلامی
• عرفان نظری
• محی‌الدین‌‌ابن عربی