نویسندگان

• علی مهمان نواز
• سید محمد باقر حجتی
• مهدی مهریزی

چکیده

با وجود اینکه ابوبکر محمد بخاری کلابادی (حدود 385ه.ق) صوفی و فقیه حنفی قرن چهارم شخصیتی صوفیانه دارد، اما در کتاب «التعرف لمذهب اهل التصوف» ضمن پرداختن به مباحث تصوف، نگاهی ویژه به طرح مباحث کلامی و اعتقادی داشته است؛ به عنوان نمونه مباحثی همچون رؤیت خداوند و قضا و قدر را همسو با ابوالقاسم حکیم، سردمدار مکتب اهل سنت و جماعت، مباحث مربوط به ایمان را متأثر از مکتب عرفانی عراق و جنید بغدادی، و مباحث مربوط به اثبات قدرت و اراده خداوند را همسو با مکتب اشعری و ماتریدی بیان کرده است. پای‌گیری مکاتب کلامی در عصر کلابادی باعث شد تا التعرف به نوبۀ خود تحت تأثیر هر یک از آن‌ها باشد که شخصیت چندوجهی کلابادی نیز در هضم و پذیرش نگاه‌های گوناگون فکری در این راستا اثرگذار بوده است. به هر تقدیر، این اثرگذاری ضمن پردازش به اصول اساسی تصوف، باعث به وجود آمدن نظامی جدید از مفاهیم کلامی و اعتقادی در این کتاب شده است. نگارندگان این مقاله کوشیده‌اند تا ضمن شناسایی جریان‌های کلامی موجود در جهان اسلام؛ که عبارت‌اند از: طیف‌های گوناگون مکتب اهل سنت و جماعت (ماتریدی و ابوالقاسم حکیم سمرقندی)، مکتب اشعری، مکتب عراق و جنید بغدادی، ردّ پای هر یک از تفکرات کلامی و اعتقادی آن‌ها را در باب‌های گوناگون التعرف نشان دهند.

کلیدواژه‌ها

• التعرف
• کلابادی
• مکتب اهل سنت و جماعت
• ماتریدی
• اشعری

عنوان مقاله [English]

A Study on the Influential Theological Currents on Kalābadi’s Alta'aruf

چکیده [English]

Although Abu-Bakr Muhammad al-Bukhāri Kalābadi (about 385 AH), the Hanafi jurist and mystic of the fourth century, has a mystical personality, but in the book "AlTa'aruf li-Madhhab ahl al-Taṣawwuf", took a special view on the theological issues. For example, he has been studied the problem of seeing God and dispensation in the same way as Abulghāsim Hakim, the forerunner of the Sunni school, and studied the issues about faith affected by the Iraq mystical school and Junayd of Baghdad, and explained the issues about God’ Power and Will, as Ash’arite school and Maturidi. The evolution of theological schools in Kalābadi’ period put AlTa'aruf under the effect of each of them separately. Multidimensional character of Kalabadhi was also effective in acceptance of different intellectual views in this regard. However, despite of noticing to basic principles of Tasawwof, this effectiveness paved the way to a new system of the theological and faithful concepts in this book. The authors of this article tried first to notice to the theological currents in Islam, means different sects of Sunni school (Maturidi and Abulghasim Hakim), Ash'arite school, Iraq school and Junayd of Baghdad, and then to show that the different chapters of AlTa'aruf are impressed by their theological and faithful thoughts.

کلیدواژه‌ها [English]

• AlTa'aruf
• Kalābadi
• Sunni school
• Maturidi
• Ash'ari