نگاه استادان زرین‌کوب و شفیعی‌کدکنی به عرفان؛ مقایسه تحلیلی رویکردها، مبادی و پی‌آمدها

نویسندگان

چکیده

تصوف و عرفان در نگاه نخست، مفاهیمی آشنا و بدیهی به نظر می­رسند؛ امّا در نگاهی عمیق­تر کاربردهای مفهومی متنوعی را شامل می­شوند. بر این اساس، پژوهش در باب تصوف تا حدی در گرو شناخت رویکردها و دیدگاه­های مختلف آن است. مقاله حاضر با تکیه بر آرای دو تن از عرفان‌پژوهان معاصر، به توصیف و تحلیل تلقی این دو استاد می­پردازد. عبدالحسین زرین‌کوب و محمدرضا شفیعی­کدکنی دو تن از برجسته­ترین عرفان­پژوهان و محققان ادبی­اند که دیدگاه­های ایشان تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در مطالعات عرفانی دهه­های اخیر داشته است. استاد زرین‌کوب با پیروی تاریخی از سنت تصوف و تأکید بر معرفت شهودی به عنوان مولفه محوری عرفان و استاد شفیعی­کدکنی با تأکید بر زبان و فرم زیباشناختی به بررسی عرفان و تصوف پرداخته­اند. این تفاوت دید نشانه­هایی از خود در مقولاتی همچون ریشه­ها، تاریخ و تبعات تصوف نیز برجای گذاشته است. بنابراین ملاحظات استاد زرین‌کوب همسو با بررسی­های تاریخی و فرهنگی و مطالعات استاد شفیعی عمدتاً همسو با بررسی­های زبانی و ادبی شکل گرفته است. در مجموع می­توان گفت نگاه استاد زرین‌کوب به عرفان و تصوف نگاهی فراگیرتر و نگاه استاد شفیعی­کدکنی نگاهی است نوگراتر.

کلیدواژه‌ها

  • تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 06 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1395