نویسنده

• محمدهادی توکلی

چکیده

زینر با این پیش‌فرض که اسلام فی‌نفسه شنزاری است که فاقد توانایی کافی در به ‌ثمر آوردن عرفان است، سعی نموده تا برخی از ریشه‌های درخت پربار عرفان اسلامی را در سرزمین هندوان نمایان سازد. او در آثارِ خود با تمرکز بر بایزید بسطامی، سعی بسیاری در نشان دادن مطابقت گفته‌های او با آموزه‌های اوپانیشادی کرده است. به‌زعم زینر، «فتکون انت ذاک» که در ضمن یکی از مناجات‌های بایزید بیان شده، به‌لحاظ لفظ و معنا معادل با تعبیر «تت توام اسی» در اوپانیشاد چاندوگیه است. اما به نظر می‌رسد که از یک سو عدم ترجمۀ صحیح او از بیان بایزید و عدم دقت در معنای بیان او با توجه به کل ساختار گفتار او و از سوی دیگر فقدان اطلاعات کافی زینر در خصوص آموزه‌های اسلامی که منشأ تفوه بایزید به بیان مذکور شده‌اند، سبب ارائۀ نظریه‌ای نادرست در خصوص عینیت لفظی و معنوی دو گفتار شده است.

کلیدواژه‌ها

• بایزید بسطامی
• زینر
• آربری
• فنای ذاتی
• اوپانیشادها
• ودانته
• اتحاد
• شانکره