نویسنده

• هادی عدالت‌پور

چکیده

بررسی آثار صوفیه نشان می‌دهد که عارفان از مصطلحات و روش‌های علم فقه که علمی شرعی و مربوط به نظام شریعت است، سود جسته‌اند و مجموعه‌ای از اندیشه‌ها و تجارب روحانی و عرفانی خود را در نظام مباحث علم فقه گنجانیده و شکل بخشیده‌اند. بسیاری از بزرگان صوفیه به ارتباط بین دانش فقه و تصوف اشاره کرده‌اند؛ منابع و روش‌های فقه در طریقت مورد استفاده قرار گرفته است؛ به مذاهب فقهی در متون تصوف اشاره شده است؛ بزرگان صوفی از علم معامله به‌عنوان علمی که به احکام اعمال باطن می‌پردازد یاد کرده‌اند؛ از مشایخ صوفیه به‌عنوان مفتیان قلوب یاد شده است و... . همۀ این موارد نشان می‌دهند که صوفیه در پی طرح فقه طریقت و فقه القلوب برای نظام تصوف بوده‌اند. در این مقاله سعی شده تا با استفاده از نقل شواهد و مستندات در آثار صوفیه، نشانه‌های استفاده و بهره‌برداری صوفیه از علم فقه در طریقت جست‌وجو شود. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که صوفیه به دنبال سازگاری و جمع بین فقه و تصوف، برخی از مسائل مربوط به طریقت را با بهره‌برداری از اصطلاحات و سبک بیان فقها و الگوبرداری از روش کار آن‌ها تبیین نموده‌اند.  

کلیدواژه‌ها

• روش صوفیه
• فقه القلوب
• ارتباط فقه و تصوف