نویسنده

• اختیار بخشی

دانشگاه فرهنگیان

چکیده

در این مقاله، با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی موضوع آینه‌سان بودن اولیاءالله و صوفیان واصل و اهمیت عنصر آینه در توصیف ماهیت معرفت صوفیانه در آثار مولانا و متون صوفیانۀ دیگر پرداخته‌ شده است. در متن مقاله، اهمیت نور الله و تجلی آن در آینه‌سان شدن صوفی واصل و حصول معرفت صوفیانه بررسی شده است؛ عنصر آینه در متون صوفیانه به‌عنوان استعاره یا رمز وجودشناختی‌ـ معرفت‌شناختی تلقی شده و جایگاه این عنصر به‌عنوان وابسته و همبستۀ عنصر بنیادین نور در الگوی ساختاری «نورـ مانع‌ـ تجلی‌ـ آینه‌ـ شهود» تبیین ‌شده است. فنای صوفیانه و ارتباط آن با آینه‌سان شدن صوفی واصل، صیقل کردن آینۀ وجود برای حصول بصیرت و معرفت صوفیانه و ماهیت و سرشت تابشی‌ـ انعکاسی بصیرت و معرفت صوفیانه از موضوعات دیگری است که در این مقاله به توصیف آن‌ها پرداخته‌ شده است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که هیچ عنصری مثل آینه نمی‌تواند ماهیت وجودی اولیاءالله و صوفیان واصل و ماهیت نوری و تابشی‌ـ انعکاسی بصیرت و معرفت صوفیانه را توأمان بازنمایی کند. نور الله عامل اصلی معرفت صوفیانه است و تجلی نور الله بر وجود صوفی حقیقی از یک سو، سبب فناء فی الله و آینه‌سان شدن کل ساحات وجودی او و حصول فراست و بصیرت و شهود صوفیانه یا همان معرفت ناب صوفیانه می‌شود و از سوی دیگر تابش و انعکاس نور الله از وجود صوفی واصل به دیگران سبب حصول معرفت صوفیانه در آن‌ها می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• آینه
• معرفت‌شناسی تصوف
• مولانا
• نور الله