نویسنده

• بهرام شعبانی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جهرم

چکیده

این پژوهش با هدف واکاوی اندیشۀ زهد در نگاه عطار، به بررسی غزلیات این شاعر برجسته و مؤثر در عرفان و تصوف اسلامی پرداخته‌ است. در این تحقیق، نخست با مطالعۀ غزل‌های عطار، نمونه‌های مرتبط با زهد گردآوری و سپس به روش توصیفی‌تحلیلی و با رویکرد متن‌گرا در قالب سه نوع نگاه عابدانه، عارفانه و قلندرانه به زهد، بررسی، دسته‌بندی و تحلیل شده‌ است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در غزل‌های این شاعر، نگاه قلندرانه به زهد غالب بوده و بعد از آن به‌ترتیب نگاه عارفانه و عابدانه شواهد بیشتری داشته‌ است. همچنین نگاه قلندرانه و عارفانۀ او به زهد اغلب منفی و گاه مثبت و نگاه عابدانۀ وی به زهد تقریباً مثبت بوده‌ است. می‌توان گفت که مفاهیمِ عشق، پایبندی به جوهر دین، باور استوار به معاد، شفاعت و دلالت نبی، نکوهش زهد عادتی و پیوندهای آن، تجلی جلالیِ حق، کم‌زنی و گمنامی، ترک ماسوی‌الله، حیرت، فراخوانِ قلندری و رندی، تجربۀ دیدار با خویش و میل به میخانه و خرابات، صحبت پیر، تأثّر از معشوق مذکر، ناکارآمدی علم و علومِ فلسفه و کلام و گرایش به عناصر زردشتی و مسیحی، بن‌مایۀ نگاه‌های سه‌گانۀ عطار به زهد را شکل داده‌ است.

کلیدواژه‌ها

• عطار
• غزلیات
• نگاه به زهد

عنوان مقاله [English]

A look at Asceticism in Attar Neyshabouri's Lyric Poems

نویسنده [English]

• Bahram Sha’bāni

Assistant Professor , Department of Persian Language and Literature, Jahrom University (bahram.shaabani@gmail.com).

چکیده [English]

With the aim of analyzing the idea of ​​asceticism in Attar's view, this study has examined the lyric poems of this prominent and influential poet in Islamic mysticism and Sufism. In this research, first by studying Attar's sonnets, samples related to asceticism are collected and then categorized and analyzed descriptively-analytically, using a textualistic approach in the form of three types of devotional, mystical and Qalandarian views on asceticism. The results of research show that in the sonnets of this poet, the Qalandarian view of asceticism prevailed and after that, mystical and devotional views had more evidence, respectively. Also, his Qalandarian and mystical view of asceticism was often negative and sometimes positive, and his devout view of asceticism was almost positive. It can be said that the concepts of love, adherence to the essence of religion, firm belief in the resurrection, intercession and signification of the Prophet, condemnation of customary asceticism and its connections, manifestation of the glory of truth, humiliation and anonymity, abandonment of other than God, astonishment, Qalandari and astute call, the experience of meeting oneself and the desire for pubs and ruins, the old man's talk, the influence of the male lover, the inefficiency of science and the sciences of philosophy and theology, and the tendency towards Zoroastrian and Christian elements form the basis of Attar's triple views on asceticism.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Attar
• Sonnets
• View on Asceticism