نویسندگان

• فرشاد اسکندری شرفی ¹
• حسین صحراگرد ²
• حسن حیدری ³
• جلیل مشیدی ³

¹ دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران، نویسنده مسئول

² دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

³ استاد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

مثنوی معنوی به‌عنوان دریایی از معانی عرفانی و اخلاقی، از جمله آثاری است که واژگان آن معانی گوناگون دارد. در این پژوهش که رویکردی توصیفی‌تحلیلی دارد و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته، معانی باد در مثنوی بررسی شده‌ است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که باد در مثنوی، چون بسیاری از واژه‌ها، کارکردهای معنایی مختلف دارد و سخت جلوه‌گری می‌کند. باد در مثنوی 303 بار به کار رفته که بیشترین و کمترین بسامد آن به‌ترتیب در دفترهای ششم (68 بار) و پنجم (24 بار) است. وجود 60 کارکرد معنایی گوناگون باد در مثنوی، نشانگر توجه ویژۀ مولانا به این عنصر طبیعت و استفادۀ فراوان از آن برای طرح و تفهیم مباحث و مفاهیم عرفانی و اخلاقی متعدد است. پاره‌ای از معانی باد در مثنوی، پیش از مولانا نیز رایج بوده؛ و پاره‌ای دیگر حاصل خلاقیت اوست. باد در معنی رایج و معمول خود، باد در معنی فعل دعایی، باد در معنی غرور و خودبینی، باد در معنی نیستی و فنا، باد مطیع حضرت سلیمان(ع)، باد مطیع و تسبیح‌گوی خدا، باد در معنی محرک و خالق، باد در معنی نَفَس و... از پُرتکرارترین کارکردهای معنایی باد در مثنوی است.
 

کلیدواژه‌ها

• طبیعت
• شعر فارسی
• مثنوی معنوی
• مولانا
• معانی باد

عنوان مقاله [English]

Sematic Analysis of Wind in Masnavi Moulavi

نویسندگان [English]

• Farshad Eskandari Sharafi ¹
• Hossein Sahragard ²
• Hasan Heidari ³
• Jalil Moshayedi ³

¹ M.A. of Persian Language and Literature, Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.(efarshad850@gmail.com).

² Ph.d of Persian Language and Literature, Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Foreign Languages, Arak University, Arak, Iran.

³ Professor in Persian Language and Literature, Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Foreign Languages, Arak University, Arak, Iran.

چکیده [English]

Masnavi Moulavi is among the books which words have various meanings. In current study which takes descriptive– analytical perspective and is conducted by using library resources, different meanings of the wind are investigated. The finding of this study indicated that wind, like other words, has different sematic functions and presents itself efficiently. Wind is used in Masnavi for three hundred and three times with the most and fewest frequency in the Six section (sixty eight) and The Fifth section (twenty four) respectively. Presence of sixty different semantic functions of the wind in Masnavi Moulavi is indicative of Moulavi's particular attention to this natural element and its frequent use so as to design and clarify different discussions along with mystical and ethical concepts. Some of meanings of the wind were also common prior to Moulavi, and some are the result of his creativity. Wind with its common sense meaning, wind used as a worshiping verb, wind purporting pride and egoism, wind as showing mortality, wind as obedient to Hazrat Solomon, wind as the obedient of and worshiping Allah, wind as signifying mobility and creator, wind as indicating ego…, etc. are among the most frequent meanings of the wind in Masnavi.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key Words: Nature
• Persian Poem
• Masnavi Moulavi
• Moulanā
• Meanings of Wind