مقایسۀ تأویل عرفانی آیات در شرح التعرف ربع اول با کشف الاسرار نوبت الثالث

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه شهرکرد، شهر کرد، ایران، نویسنده مسئول

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

شرح تعرف نوشتۀ مستملی بخاری یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌های تصوف در زبان فارسی است که اهالی این علم اهمیت ویژه‌ای برای آن قائل بوده‌اند. از آنجا که مؤلف این کتاب، مفسر قرآن است، تأویلات عرفانی ـ ربع اول شرح التعرف ـ که برای آیات بیان کرده، از خود او نیست؛ این امر از مقایسۀ اثرش با نوبت الثالث کشف الاسرار روشن می‌شود. همچنین از آنجا که مفاهیم هر دو تأویل یکسان و نزدیک به هم می‌باشد و یکی دیگر از شارحان کتاب التعرف کلابادی، خواجه عبدالله انصاری است، نتیجۀ تحقیق حاضر نشان می‌دهد که این دو شارح از یکدیگر تأثیر پذیرفته‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comparison of the mystical interpretation of the Quranic verses in Sharḥ al-Ta'arruf of the first quarter with Kashf al-Asrār of the

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nikbakht Nasrabadi 1
  • Ahmad Amin 2

1 PhD student in mystical literature at Shahrekord university, Shahrekord, iran, (mr.m.nikbakht74@gmail.com)

2 Assistant Professor of Persian Language and Literature at Shahrekord University, Shahrekord, iran

چکیده [English]

The Sharḥ al-Ta'arruf written by Mustamli Bukhāri is one of the oldest books of Sufism in Persian language that the Researchers of this science this knowledge have paid special attention to it. Since the author of this book is a Commentator of the Qur'an , the mystical interpretations of the first quarter of Sharḥ al-Ta'arruf, which he stated for the verses, are not his own؛This is clear from comparing the effect with the third turn of Kashf al-Asrar. Also, since the concepts of both interpretations are the same and close to each other, and another commentator on the book Al-Ta'arruf Kalabadi is Khajeh Abdullah Ansari, the results of the present study show that these two commentators have been influenced by each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Verses of Quran
  • Mystical Interpretation
  • Sharh al-Ta'arruf
  • Kashf al-Asrār
  1. قرآن کریم.
  2. احمدی، بابک (1394)، ساختار و هرمنوتیک، چ۶، تهران: انتشارات گام نو.
  3. پورجوادی، نصرالله (1385)، زبان حال در عرفان و ادبیات پارسی، چ۱، تهران: هرمس.
  4. حاجی‌محمدی، محمود و سرامی، قدمعلی (1393)، «رویکرد تأویل گرایانۀ عرفا به قرآن و احادیث»، فصلنامۀ تخصصی عرفان اسلامی، شمارۀ 39: 97ـ۱۳۱.
  5. حجتی، سید محمدباقر (1389)، رسائل عرفانی و فلسفی حکیم قاینی، چ۲، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  6. رامین ثابت، مینا و حاجیان‌نژاد، علیرضا (1394)، «بررسی مبانی نظری حکایات شرح تعرف بر اساس کلام اسلامی و فلسفۀ مشاء»، مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، شمارۀ 4ـ۶: 28ـ۳۲.
  7. زرین‌کوب، عبدالحسین (1344)، ارزش میراث صوفیه، چ۱، تهران: انتشارات آریا.
  8. ـــــــــ (1390)، جست‌وجو در تصوف ایران، چ۱۱، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  9. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1388)، «پیر هری غیر از خواجه عبدالله انصاری است»، مجلۀ نامۀ بهارستان، شماره 15: 185ـ۱۹۲.
  10. ـــــــــ (1394)، در هرگز و همیشۀ انسان، چ۱، تهران: انتشارات سخن.
  11. طوسی، محمد بن حسن (1382)، التبیان فی تفسیر القرآن، چ۱، بیروت-لبنان: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  12. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1416ق)، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، بیروت: چاپ محمدعلی نجار.
  13. کاشانی، عزالدین محمود (١٣٨١)، مصباح الهدایة، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: نشر هما.
  14. مجاهد بن جبر (1367ق)، تفسیر مجاهد، تحقیق عبدالرحمن الطاهر بن السورتی، اسلام‌آباد: مجمع البحوث الاسلامیه.
  15. محمدی آسیابادی، علی (1387)، هرمنوتیک و نمادپردازی در غزلیات شمس، تهران: انتشارات سخن.
  16. محمدی کله‌سر، علیرضا (1393)، «نقش تأویل در گسترش زبان عرفان»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، شمارۀ 2 (پیاپی 27): 99ـ۱۲۲.
  17. مستملی بخاری، اسماعیل بن محمد (1389)، شرح التعرف لمذهب التصوف، به کوشش محمد روشن، جلد 1، تهران: انتشارات اساطیر.
  18. معین، محمد (1391)، فرهنگ فارسی، چ۲۷، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  19. ‌منزوی، احمد (1363)، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، اسلام‌آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
  20. مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد (1397)، شرح جامع مثنوی معنوی، کریم زمانی، تهران: انتشارات اطلاعات.
  21. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1382)، کشف الاسرار و عدة الابرار، به‌سعی و اهتمام علی‌اصغر حکمت، چ۷، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  22. هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (۱۳98)، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چ۱۱، تهران: انتشارات سروش.
  • تاریخ دریافت: 09 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 29 خرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 09 بهمن 1401