نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الناز امیرزاده دانا ¹
• حسنا ورمقانی ²

¹ دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، قزوین، ایران (نویسنده مسئول)

² استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد قزوین، قزوین، ایران

چکیده

هنر اسلامی، ریشه در اندیشۀ اسلام و نمود نگاه عرفانی به هستی و آخرت دارد و تبلور سیر وحدت به کثرت است که به‌نوعی در معماری اسلامی تجلی یافته است؛ اما هنر ذن، محصول سلوک و  روشن‌شدگی در لحظۀ ساتوری و بیانگر تهی پرمعناست و در بستر باغ شن و معماری ژاپنی ظهور یافته است. هر دو اندیشه، شهودی است و اندیشه، تهی از مبانی اصلی هنر و باورهای آن‌هاست.  بنابراین این سؤال مطرح است که اندیشۀ ذن و عرفان اسلامی چه اشتراک‌ و تفاوت‌هایی باهم دارند و اندیشۀ تهی در هر دو آیین چه معنایی می‌یابد؟و با توجه به این باور، تهی چه قالب و فرمی در هر دو آیین یافته و تجلی آن در هنر و معماری هر سرزمین کدام است؟ هدف این پژوهش، شناخت و مقایسۀ صورت و سیرت مفهوم تهی در فرهنگ ایران و ژاپن و نوع تجلی آن در معماری هر دو سرزمین است. بنابراین، در این پژوهش به‌شیوۀ تحلیلی‌تفسیری به تطبیق اندیشۀ تهی در جهان‌بینی و باور هر دو آیین و تجلی آن در معماری هر دو سرزمین می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

• تهی
• عرفان اسلامی
• ذن بودایی
• معماری اسلامی
• معماری ژاپنی